Kult Maryi jako Matki Bolesnej współcierpiącej ze Zbawicielem zaczął się rozwijać wraz z kultem Męki Pańskiej.
Cierpienie Maryi zapowiedział starzec Symeon: „Oto Ten położony jest na zgubę i na podźwignięcie się wielu w [narodzie] izraelskim, i na znak, któremu będą się sprzeciwiać. Twoją zaś duszę przeszyje miecz, aby wyszły na jaw zamysły serc wielu” (Łk2,34-35). Maryja, mając świadomość, że Jezus jest Mesjaszem, doznawała ogromnych cierpień jako matka.
Pobożność ludowa wypunktowała siedem momentów, które zaznaczają wielki ból Maryi:
1.Proroctwo Symeona (Łk 2, 34-35).
2. Ucieczka do Egiptu (Mt 2, 13-14).
3. Zgubienie Jezusa w Jerozolimie (Łk2, 43-45).
4. Spotkanie z Jezusem na drodze krzyżowej.
5. Trwanie u stóp Krzyża podczas śmierci Jezusa (Mt 27, 32-50; Mk 15, 20b-37; Łk23, 26-46; J 19, 17-30).
6. Zdjęcie Jezusa z Krzyża (Mk 15, 42-47; Łk 23, 50-54; J 19, 38-42).
7. Złożenie Jezusa do grobu (Mt 27, 57-61; Mk 15, 42-47; Łk 23, 50-54; J 19, 38-42).
Kult Matki Bożej Bolesnej szerzył św. Bernard z Clairvaux a także od XIII wieku członkowie zakonu serwitów, czyli sług Maryi. Obchodzili oni święto Siedmiu Boleści Najświętszej Maryi we wrześniu, po święcie Podwyższenia Krzyża Świętego. To święto do kalendarza liturgicznego wprowadził papież Pius VII w podziękowaniu za uwolnienie z niewoli napoleońskiej w 1814 roku jako obowiązujące dla całego Kościoła, natomiast Pius X polecił je obchodzić w dniu 15 IX.
Ikonografia przedstawia Matkę Bożą Bolesną w trojaki sposób. Najdawniejsze wizerunki ukazują cierpiącą Maryję stojącą pod krzyżem Chrystusa. Około XIV wieku pojawiły się „Piety” przedstawiające Maryję trzymającą na kolanach ciało nieżyjącego Chrystusa zdjętego z Krzyża. W tym samym czasie pojawiły się obrazy i figury, na których serce Maryi jest przebite mieczem. Na niektórych wizerunkach w sercu Maryi tkwi siedem lub więcej mieczy.
WIECZORNE NABOŻEŃSTWO DOMOWE
W czasie modlitewnego spotkania zapalamy świecę przy wizerunku Matki Najświętszej. Można na rozpoczęcie modlitwy zaśpiewać np. pieśń Z dawna Polski Tyś Królową, a następnie przeczytać i wspólnie rozważyć wybrane fragmenty Pisma Świętego ( Hbr 5, 7-9 );
19, 25-27 albo Łk 2, 33-35. Po modlitwie spontanicznej można odmówić Koronkę do Siedmiu Boleści Maryi albo część bolesną różańca świętego. Można też odczytać przepiękny , średniowieczny hymn Stabat Mater.
Modlitwa św. Bonawentury
Zdrowaś Maryjo, boleści pełna. Ukrzyżowany z Tobą, najboleśniejszaś Ty między niewiastami i bolesny owoc żywota Twojego, Jezus. Święta Maryjo, Matko Ukrzyżowanego, uproś nam, krzyżującym Syna Twojego, łzy pokutne teraz i w godzinę śmierci naszej. Amen.
