Tematyka maryjna utworów poetyckich, związana ściśle z motywem Matki Boskiej Jasnogórskiej, sięga końca XIV wieku. Genetycznie uwarunkowana została założeniem klasztoru paulinów na Jasnej Górze w r. 1382 i sprowadzeniem tam obrazu Matki Boskiej w 1384 r. Sprowadzeni z Węgier mnisi w ramach sprawowanej przez siebie liturgii, wykonywali pieśni, śpiewali modlitwy i hymny ku czci N.M. Panny w języku łacińskim, stanowiące najprawdopodobniej część kościelnego „Officium divinum””. W oparciu o istniejący stan badań należy przypuszczać, że jedną z najdawniejszych pieśni, śpiewanych w języku polskim na Jasnej Górze, był znany także z innych źródeł utwór zaczynający się od słów: „Maryja, czysta dziewica, da nam widzieć Boże lice, niebieskie dziedzice”. Najdawniejsze pieśni maryjne, związane z jasnogórskim sanktuarium, nie eksponują wprost motywu związanego z Obrazem Matki Boskiej. Toteż decydującym czynnikiem przynależności danej pieśni lub utworu do kręgu jasnogórskich w końcu XIV w. i na początku XV wieku, jest sam fakt śpiewania ich tam, włączenia w kult. W tym aspekcie należy interpretować dawny przekaz, który odwołując się do „starożytnej tradycji” informuje, że na Jasnej Górze wykonuje się hymn:

O Gospodzie uwielbiona,
Nad niebiosa wywyższona,
Stwórceś swego porodziła,
Mlekiemeś Go swym karmiła.

Według J. Surzyńskiego jedną z najpiękniejszych i najstarszych pieśni polskich śpiewanych na Jasnej Górze, której czas powstania trudno dziś określić, jest wykonywana do dnia dzisiejszego sześciowersowa strofa:

O Maryja, cna Dziewica,
Porodziłaś Królewica,
Niebieskiego Dziedzica.
Porodziłaś Go bez boleści,
Zbaw nas smutku i żałości.
Zdrowaś Maryja!

Za jej wielką starożytnością przemawia melodia w szóstym tonie kościelnym – hypolidyjskim. Nie ma wyraźnych potwierdzeń źródłowych, co dawałoby podstawę do przypuszczeń, że śpiewano tutaj także „Bogurodzicę”. Powszechna jednak znajomość tej pieśni zdaje się nie wykluczać tej ewentualności.

O. Stefan Jan Rożej OSPPE, wstęp do antologii Panno Święta co Jasnej bronisz Góry, Pallotinum 1982