Relikwiarz – to ozdobna puszka, często w kształcie krzyża, do przechowywania relikwii , czyli szczątków ciała świętych lub przedmiotów z nimi związanych, otaczane kultem religijnym.
W wągrowieckim klasztorze znajdują się dwa relikwiarze w kształcie krzyża, inkrustowane kamieniami szlachetnymi. Pierwszy to relikwiarz Krzyża Świętego, drugi kryje relikwie św. Cecylii.
Jak stwierdza p. Monika Janiszewska w rezultacie prowadzonych przez nią badań – w ramach przygotowywanej pracy doktorskiej pt. „Gotyckie złotnictwo w Wielkopolsce”
– gotycki krzyż relikwiarzowy w dotychczasowych badaniach jest stosunkowo słabo rozpoznany. Mimo dobrej klasy artystycznej i swej wyjątkowej pozycji na tle złotnictwa wielkopolskiego, krzyż wągrowiecki nie posiada obfitej literatury i był dotychczas traktowany dość marginalnie.
W tym miejscu wypada przypomnieć, że wspomniane wyżej relikwiarze /pacyfikały/, na podstawie decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu z dnia 21 marca 1972 r. zostały wpisane do rejestru zabytków województwa poznańskiego (nr rej. 187/B), jako dobra kultury i na tej podstawie podlegają skutkom prawnym wynikającym z ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. „o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami” /Dz. U. nr 162 poz. 1568/.
Do tej pory uważano, że krzyż wągrowiecki pochodzi z około 1500 r., natomiast praca doktorska p. Moniki Janiszewskiej stwierdza, że „wskazane analogie formalno – stylistyczne pozwalają datować wągrowiecki gotycki krzyż relikwiarzowy na lata około połowy XV w”.
Drugi relikwiarz to pacyfikał srebrny, trybowany, renesansowy z 2.połowy XVI w., stopa klasycystyczna z około 1800 r.
Kiedy mówimy o relikwiach, należy wspomnieć, że od stycznia br. w wągrowieckim Klasztorze Paulinów znajdują się relikwie św. Pawła Pierwszego Pustelnika – sprowadzone z Rzymu, którym po raz pierwszy mogliśmy oddać należny hołd w trakcie pierwszego
w Wągrowcu odpustu św. Pawła Pustelnika w dniu 19 stycznia br.
Nadto, od dnia 27 kwietnia br. – dnia kanonizacji Papieża Jana Pawła II – tron papieski, stół ołtarzowy i lektorium, stojące w prezbiterium wągrowieckiego kościoła – stanowią relikwie IIIo.
Janusz Marczewski
